Έρευνες

Η ελίτ των “κρυπτο-απατεώνων”, η Ελλάδα και το Κρεμλίνο

Δύο από τους πλέον σκοτεινούς “παίκτες” κρυπτονομισμάτων, που συμμετείχαν σε απάτες και ξέπλυμα χρήματος συνολικού ύψους περίπου 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με τα όσα τους έχουν καταλογιστεί, έχουν αφήσει το στίγμα τους στην Ελλάδα.

Η νέα έρευνα του ant1news.gr φέρνει στο φως στοιχεία ύποπτων συναλλαγών τους πριν αυτοί μπουν στο στόχαστρο δυτικών διωκτικών αρχών και καταγράφει τις τελευταίες εξελίξεις των υποθέσεών τους που φαίνεται να έχουν κοινό παρονομαστή το Κρεμλίνο.

του Χάρη Καρανίκα

Στα τέλη Φεβρουαρίου του 2025 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέταξε την ρωσική εταιρεία ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων Garantex στο τελευταίο πακέτο κυρώσεων, επειδή “συνδέεται στενά με ρωσικές τράπεζες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την ΕΕ”. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που το ευρωπαϊκό συμβούλιο έπαιρνε μέτρα κατά ανταλλακτηρίων κρυπτονομισμάτων.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Garantex, που έχει την έδρα της στη Ρωσία, μαζί με το ιρανικό ανταλλακτήριο Nobitex, ήταν το 2024 υπεύθυνη για πάνω από το 85% των χρηματικών ροών σε οντότητες και δικαιοδοσίες που τελούν υπό κυρώσεις. Η Garantex έγινε το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων στη Ρωσία, με γραφεία σε μια από τις κορυφαίες επιχειρηματικές τοποθεσίες της Μόσχας. Η εταιρεία βρήκε ένα “παραθυράκι” για την μετατροπή των ρουβλιών σε άλλα νομίσματα, κάτι που έγινε πιο δύσκολο μετά την εισβολή στην Ουκρανία εν μέσω κυρώσεων σε ρωσικές τράπεζες.

Τα πρώτα μέτρα κατά της Garantex πάρθηκαν από τις ΗΠΑ το 2022, για τη διευκόλυνση συναλλαγών ύψους άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων που σχετίζονταν με ομάδες ransomware και άλλους παράνομους παράγοντες που κινούνται στο darknet. Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο ακουλούθησε τότε το παράδειγμα των ΗΠΑ και επέβαλε κυρώσεις στην Garantex, η ΕΕ μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου δεν την είχε συμπεριλάβει στις λίστες της. Το γεγονός ότι τελικά έλαβε κυρώσεις εναντίον της φαίνεται να σηματοδοτεί μία νέα εποχή στο πώς αντιμετωπίζονται οι σκοτεινοί παίκτες των κρυπτονομισμάτων σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Η “εμπειρία” του παρελθόντος σε απατεώνες κρυπτονομισμάτων, που με τον έναν ή άλλον τρόπο συνδέθηκαν με τη Ρωσία δεν είναι μικρή: Δύο από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως κινούνταν και δρούσαν εντός της ΕΕ, και μάλιστα άφησαν το στίγμα τους στην Ελλάδα.

Πρώτη και “καλύτερη”, η Ρούγια Ιγκνάτοβα, γνωστή και ως “Βασίλισσα των Κρυπτονομισμάτων”, έκλεψε περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια από χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που πόνταραν στο OneCoin, το ψεύτικο κρυπτονόμισμά της. Όταν εξαφανίστηκε τον Οκτώβριο 2017 μετά την τελευταία δημόσια εμφάνισή της στη χώρα μας, κυνηγήθηκε από τις διεθνείς αρχές, ενώ λίγο αργότερα διώχθηκε εν απουσία της για συνωμοσία και διάπραξη απάτης καθώς και για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Έγγραφα που έχει δει το ant1news.gr δείχνουν ότι πριν εξαφανιστεί και αποκαλυφθεί η απάτη που είχε στήσει, ήδη υπήρχαν ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά.

Αυτές οι ενδείξεις ήταν εν γνώσει του Δικτύου Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος που υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, υπηρεσία μεταφοράς συναλλάγματος στην Αυστραλία εντόπισε ύποπτες συναλλαγές μικρών ποσών μεταξύ του Δεκεμβρίου 2015 και Φεβρουαρίου 2016.

Οι πρώτες υποψίες για το OneCoin και την Ιγκνάτοβα είχαν αρχίσει να διατυπώνονται σε εξειδικευμένες σελίδες για κρυπτονομίσματα από τον Μάιο του 2015. Η αυστριαλιανή εταιρεία μεταφοράς χρημάτων υπέβαλε αναφορά στη Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ αναφέροντας ότι υποπτεύονται πως υπήρξε κατάχρηση λογαριασμού μίας εταιρείας - πελάτη τους.

Συγκεκριμένα ανέφεραν: “ο σκοπός του λογαριασμού ήταν η αγορά βιολογικών προϊόντων περιποίησης δέρματος, ωστόσο μεταξύ 03/12/2015 και 24/02/2016, ο πελάτης πραγματοποίησε 13 πληρωμές συνολικού ποσού 50.644 δολαρίων ΗΠΑ. Ο σκοπός αυτών των συναλλαγών ήταν η επένδυση σε μια εταιρεία εικονικού νομίσματος, με το όνομα OneCoin, η οποία υποψιαζόμαστε ότι θα μπορούσε να είναι απάτη.

Τα κεφάλαια για αυτές τις πληρωμές στάλθηκαν σε ένα άτομο που κατοικεί στην Ταϊλάνδη με το όνομα ΧΧΧ, σε μια οντότητα με το όνομα One Eux LLC με έδρα τις ΗΠΑ και σε μια οντότητα με το όνομα One Network Services Ltd με έδρα τη Βουλγαρία”. Επισημαινόταν δε στην αναφορά, ότι η OneCoin ισχυριζόταν ότι σε 12 μήνες μπορεί να πιάσει 80πλάσιες αποδόσεις των επενδύσεων που γίνονται στο κρυπτονόμισμά της και ότι όλο αυτό μοιάζει με απάτη πυραμίδας παγκοσμίων διαστάσεων.

Ακολούθησαν και άλλες αναφορές ύποπτης δραστηριότητας, οι οποίες υποβλήθηκαν στην αμερικανική Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος για πολύ μεγαλύτερα ποσά. Τον Δεκέμβριο του 2016 αμερικανική τράπεζα ανέφερε ύποπτες συναλλαγές που είχαν πραγματοποιηθεί μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου 2016, συνολικού ύψους 222 εκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες ενέπλεκαν εταιρεία βιτρίνα με την επωνυμία International Marketing Services Pte Ltd., η οποία θεωρούνταν ότι συνδέεται με την OneCoin.

Τον Φεβρουάριο του 2017, άλλη αναφορά από την ίδια τράπεζα για περίπου 138 εκατομμύρια και άλλη εταιρεία - βιτρίνα συνδεδεμένη με την OneCoin, την Ims International Marketing Services GmbH. Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, οι προαναφερόμενες εταιρείες-βιτρίνες που συνδέονταν με την OneCoin, έστελναν τα χρήματα σε funds (“Fenero Equity Investments LP” και “Fenero Financial Switzerland LP”) που είχαν έδρα την “υψηλού ρίσκου δικαιοδοσία” των Βρετανικών Παρθένων Νήσων και στη συνέχεια “τα επενδυτικά funds μετέφεραν μέσω εμβασμάτων ποσά κυρίως σε άλλες συνδεδεμένες οντότητες”. Εκείνη την περίοδο η “Βασίλισσα των Κρυπτονομισμάτων” βρισκόταν ακόμα στη Βουλγαρία.

Στις 12 Οκτωβρίου 2017, η Ιγκνάτοβα κατηγορήθηκε στο Περιφερειακό Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, στη Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής της. Η Ιγκνάτοβα εθεάθη για τελευταία φορά δύο εβδομάδες μετά την έκδοση του εντάλματος, στις 25 Οκτωβρίου 2017, όταν ταξίδεψε αεροπορικώς από τη Σόφια στην Αθήνα. Σε κατάθεση του αδερφού της σε αμερικανικό δικαστήριο αναφέρεται ότι η Ιγκνάτοβα εκείνη την ημέρα επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο με σωματοφύλακά της, ο οποίος επέστρεψε στη Σόφια με την βραδινή πτήση.

Ο σωματοφύλακας ανέφερε στον αδερφό της ότι την περίμεναν στο αεροδρόμιο κάποιοι που μιλούσαν ρωσικά και ότι συνέχισε μαζί τους. Όταν ο συνεργάτης της ερωτήθηκε από τον δικαστικό εάν γνωρίζει κάποια σύνδεση μεταξύ της Ιγκνάτοβα και προσώπων στη Ρωσία εκείνος ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, πριν από την εξαφάνισή της, του είχε πει πως γνώρισε κάποιον Ρώσο ο οποίος είναι πολύ ισχυρός και πολύ πλούσιος. Ο αδερφός της Ιγκνάτοβα ανέφερε ότι δεν τον είχε συναντήσει ποτέ και ότι εκείνη ποτέ δεν του είπε το όνομά του.

Τα σενάρια που ακούστηκαν από την ώρα που εξαφανίστηκε η “Βασίλισσα των Κρυπτονομισμάτων” είναι πολλά και διάφορα. Στις σελίδες του FBI με τους πλέον καταζητούμενους φυγάδες αναφέρεται ότι “μπορεί να ταξίδεψε με γερμανικό διαβατήριο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Βουλγαρία, τη Γερμανία, τη Ρωσία, την Ελλάδα ή/και την Ανατολική Ευρώπη”.

Από έγγραφα που έχουν διαρρεύσει στην διεθνή δημοσιογραφική ένωση για την διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα OCCRP φαίνεται ότι το 2015, η Ιγκνάτοβα χρησιμοποίησε μια εταιρεία στο Ντουμπάι για να αγοράσει ένα ρετιρέ αξίας 2,7 εκατομμυρίων δολαρίων στον τελευταίο όροφο ενός ουρανοξύστη με θέα το Παλμ Τζουμέιρα, το αρχιπέλαγος με τα τεχνητά νησιά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Όπως και η Ιγκνάτοβα, τουλάχιστον 11 από τους συνεργάτες της κατείχαν μερικά από τα περιζήτητα ακίνητα του Ντουμπάι τα τελευταία εννέα χρόνια, αποκάλυψε η δημοσιογραφική έρευνα.

Από την πλευρά του ο βρετανός συγγραφέας και ερευνητής δημοσιογράφος Τζέιμι Μπάρτλετ, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει ασχοληθεί διεξοδικά με το φαινόμενο της “Βασίλισσας των Κρυπτονομισμάτων”, σημείωνε ότι ενδέχεται να έχει υποβληθεί σε πλαστική επέμβαση για να αλλάξει την εμφάνισή της, καθώς και ότι έβαψε τα σκούρα μαλλιά της ξανθά και έχασε βάρος. Ο Μπάρτλετ θεωρούσε ότι ήταν ιδιαίτερα πιθανό η Ιγκνάτοβα να ζει σε πολυτελή σκάφη που κινούνται σε διεθνή ύδατα, ενώ από το 2019 και μετά υπάρχουν μαρτυρίες για την παρουσία της Ιγκνάτοβα, με μία το 2021 να κάνει λόγο για την αναγνώρισή της σε σκάφος σε ελληνικά ύδατα.

Άλλο σενάριο, που έκανε την εμφάνισή του το 2023: σύμφωνα με τη βουλγαρική ερευνητική ιστοσελίδα Bird, αρχεία που κατασχέθηκαν από την αστυνομία της Σόφιας κατά τη διάρκεια έρευνας στο σπίτι ενός δολοφονημένου αστυνομικού φαίνεται να δείχνουν ότι η Ιγκνάτοβα δολοφονήθηκε σε ένα γιοτ στην Ελλάδα κατόπιν εντολής παράγοντα της βουλγαρικής μαφίας με ελληνική καταγωγή. Ωστόσο, άλλα μέσα ενημέρωσης έχουν αμφισβητήσει αυτή την εκδοχή.

Εντός του 2024, οι ερευνητές και οι δημοσιογράφοι επικέντρωσαν τις έρευνές τους στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, πιστεύοντας ότι ζούσε εκεί με ψεύτικη ταυτότητα. Ωστόσο, νέα στοιχεία τον Νοέμβριο του 2024 δείχνουν ότι η Ιγκνάτοβα μπορεί να κρύβεται στη Ρωσία. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Γιορντάν Τσάλοφ, ο οποίος ειδικεύεται σε υποθέσεις του Κρεμλίνου, η Ιγκνάτοβα έχει ιδιαίτερες σχέσεις με άτομα που συνδέονται με τη ρωσική κυβέρνηση.

Μάλιστα, αυτό επιβεβαιώθηκε και από τον πρώην σύμβουλο ασφαλείας της Ιγκνάτοβα, Φρανκ Σνάιντερ, πρώην αξιωματικό των ελβετικών μυστικών υπηρεσιών που προσλήφθηκε από την OneCoin. Η συγκεκριμένη μαρτυρία συγκλίνει εν μέρει και με όσα κατέθεσε ο αδερφός της “Βασίλισσας των Κρυπτονομισμάτων” στα αμερικανικά δικαστήρια, περί Ρώσων που παρέλαβαν την Ιγκνάτοβα στο αεροδρόμιο όταν προσγειώθηκε στην Ελλάδα.

Τον Ιούλιο του 2017, τρεις μήνες πριν εξαφανιστεί η Ιγκνάτοβα, οι ελληνικές αρχές κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ συνέλαβαν τον ρώσο υπήκοο Αλεξάντερ Βίννικ ως ύποπτο για ξέπλυμα 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω του ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων BTC-e. Ο Βίννικ συνελήφθη στη Χαλκιδική ενώ βρισκόταν σε διακοπές. Τον Οκτώβριο του 2017, όταν οι Ρώσοι συνοδοί της Ιγκνάτοβα την υποδέχονταν στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών -σύμφωνα με την κατάθεση του αδερφού της που βασιζόταν σε αυτά που του είπε ο σωματοφύλακάς της- η Ρωσία υπέβαλε στην Ελλάδα αίτημα έκδοσης για τον Βίννικ. Είχαν προηγηθεί οι ΗΠΑ, αμέσως μετά τη σύλληψή του, ενώ ακολούθησε έναν χρόνο αργότερα και η Γαλλία, όπου κατηγορούνταν επίσης για απάτη.

Ένας από τους πλέον διαβόητους “πελάτες” της πλατφόρμας του Βίννικ φέρεται να ήταν οι χάκερ “Fancy Bear”, οι οποίοι κατά το παρελθόν έχουν συνδεθεί με τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών και συγκεκριμένα με την ομάδα που χάκαρε τα συστήματα του αμερικανικού κόμματος των Δημοκρατικών. Ανάλυση ιδιωτικής εταιρείας που εξέτασε τις πληρωμές μέσω της BTC-e έδειξε ότι η ομάδα “Fancy Bear” κατείχε πορτοφόλι bitcoin που συνδεόταν με την πλατφόρμα. Έγγραφα που είδε το ant1news.gr δείχνουν ότι και για την πλατφόρμα του Βίννικ -όπως και με την περίπτωση της Ιγκνάτοβα- υπήρχαν από τράπεζα αναφορές ύποπτης δραστηριότητας.

Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2016, επτά μήνες πριν τη σύλληψή του, διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα χρησιμοποίησε ένα εργαλείο παρακολούθησης/έρευνας bitcoin που ονομάζεται Chainalysis, το οποίο μπορεί να εντοπίσει την πηγή των χρημάτων που αποστέλλονται σε μια διεύθυνση bitcoin που σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο άτομο ή εταιρεία (όπως ένα ανταλλακτήριο) και το οποίο μπορεί να εντοπίσει πού μια συγκεκριμένη διεύθυνση bitcoin έστειλε χρήματα. Το εργαλείο μπορεί στη συνέχεια να απεικονίσει/διατυπώσει γραφήματα που να αντικατοπτρίζουν την έκθεση σε συγκεκριμένες υπηρεσίες/κλάδους επιχειρήσεων, όπως αγορές dark web, ιστότοπους τυχερών παιχνιδιών, εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου ή παρόχους και ανταλλακτήρια ηλεκτρονικών πορτοφολιών.

“Το εργαλείο Chainalysis έδειξε, σε συνδυασμό με πληροφορίες τις τράπεζας, ότι, παρόλο που το BTC-e έχει υψηλό όγκο δραστηριότητας συναλλαγών σε ανταλλακτήρια (…) έχει επίσης υψηλό όγκο δραστηριότητας στην αγορά dark web/tor και δραστηριότητας ανάμειξης (μια υπηρεσία που χρησιμοποιείται για την κάλυψη/απόκρυψη της τελικής πηγής του bitcoin για να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί) σε σύγκριση με άλλα ανταλλακτήρια που χρησιμοποιούν ελέγχους για το ξέπλυμα χρήματος.

Επιπλέον, αυτές οι πληροφορίες έδειξαν ότι ενώ άλλα ανταλλακτήρια έχουν ζητήσει άδειες από ρυθμιστικούς φορείς, καθώς οι ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο επιδιώκουν όλο και περισσότερο να ρυθμίσουν αυτόν τον κλάδο, το BTC-e δεν έχει ζητήσει καμία τέτοια άδεια”, επισημαινόταν στην αναφορά της διεθνούς τράπεζας που περιελάμβανε ύποπτες συναλλαγές ύψους 4,2 εκατομμυρίων δολαρίων στις οποίες εμπλεκόταν η πλατφόρμα κρυπτονομισμάτων.

Την ίδια ημέρα που ο Βίννικ συνελήφθη στην Χαλκιδική, οι χρήστες του BTC-e ανέφεραν βλάβες όσον αφορά λειτουργία του ιστότοπου. Το ανταλλακτήριο δημοσίευσε σε κοινωνικά μέσα δικτύωσης ανακοίνωση ότι βρισκόταν υπό “μη προγραμματισμένη συντήρηση”.

Έξι ημέρες αργότερα, η εταιρεία διαβεβαίωνε τους πελάτες ότι θα λάμβαναν πλήρη επιστροφή χρημάτων και δήλωνε ότι “ο Αλεξάντερ Βίννικ δεν ήταν ποτέ επικεφαλής ή υπάλληλος της υπηρεσίας BTC-e”. Μέσα σε τρεις εβδομάδες, το BTC-e ανακοίνωσε ότι διαπραγματευόταν την πώλησή του σε μια επενδυτική εταιρεία. Τον Αύγουστο του 2017, νέοι διαχειριστές επανεκκίνησαν το BTC-e στη Σιγκαπούρη ως World Exchange Services, ή WEX, υπό την ιδιοκτησία του Ντμίτρι Βασίλιεφ, ενός Λευκορώσου επαγγελματία χαρτοπαίκτη.

Στα τέλη Νοεμβρίου 2018 η WEX αλλάζει χέρια, περνώντας στην ιδιοκτησία της οικογένειας του Ντμίτρι Κβατσένκο, ενός μαχητή που είχε το παρατσούκλι “Ναύτης” και έλαβε μέρος στις συγκρούσεις του Ντονμπάς κατά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Αφού τραυματίστηκε, ο “Ναύτης” μετακόμισε στη Ρωσία και ηγήθηκε του παραρτήματος της ένωσης “Εθελοντές του Ντονμπάς”. Το επόμενο βήμα ήταν η οικογένειά του να γίνει ιδιοκτήτης της διάδοχης εταιρείας του BTC-e, της WΕΧ.

Τον Ιανουάριο του 2020 οι ελληνικές αρχές εξέδωσαν αρχικά τον Βίννικ στη Γαλλία. Εκεί παρέμεινε στη φυλακή δύο χρόνια και ώρες μετά την απελευθέρωσή του τον Αύγουστο του 2022 εκδόθηκε στις ΗΠΑ.

“Έπειτα από περισσότερα από πέντε χρόνια δικαστικής διαμάχης, ο Ρώσος υπήκοος Αλεξάντερ Βίννικ εκδόθηκε χθες στις Ηνωμένες Πολιτείες για να θεωρηθεί υπεύθυνος για τη λειτουργία του BTC-e, ενός εγκληματικού ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων, το οποίο ξέπλυνε περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε εγκληματικά έσοδα. Αυτή η έκδοση καταδεικνύει τη δέσμευση του Υπουργείου για τη διερεύνηση και την εξάρθρωση παράνομης κυβερνοδραστηριότητας (…) Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ευχαριστεί την κυβέρνηση της Ελλάδας, ιδίως το Υπουργείο Δικαιοσύνης, για όλες τις προσπάθειές τους να εξασφαλίσουν τη μεταφορά του κατηγορουμένου στις Ηνωμένες Πολιτείες”, δήλωσε ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Κένεθ Πολάιτ στις 5 Αυγούστου 2022.

Το κατηγορητήριο των ΗΠΑ ανέφερε ότι το BTC-e διευκόλυνε συναλλαγές για εγκληματίες του κυβερνοχώρου παγκοσμίως και έλαβε έσοδα από παράνομη δραστηριότητα που σχετίζεται με πολυάριθμες εισβολές σε υπολογιστές και περιστατικά hacking, απάτες ransomware, κλοπές ταυτότητας, διεφθαρμένους δημόσιους αξιωματούχους και κυκλώματα εμπορίας ναρκωτικών. Σχεδόν δύο χρόνια μετά, τον Μάιο του 2024, ο Βίννικ ομολόγησε την ενοχή του για τις κατηγορίες και αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης έως και 20 έτη.

Τελικά, στα μέσα Φεβρουαρίου 2025, οι ΗΠΑ αντάλλαξαν τον Βίννικ με τον αμερικανό δάσκαλο Μαρκ Φόγκελ που κρατούνταν στη Ρωσία. Σε δηλώσεις του στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Ρωσίας, ο Βίνικ ευχαρίστησε τον Πούτιν, τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, Ρώσους διπλωμάτες και ειδικές υπηρεσίες, τους δικηγόρους του και ιδιαίτερα την οικογένειά του. Κατέληξε λέγοντας: ”Και μπορώ επίσης να ευχαριστήσω τον Τραμπ. Χωρίς αυτόν, τα πράγματα πιθανότατα θα ήταν δύσκολα”.